Шинэ ээж / 3-р сэдэв: Төрсний дараа анхаарах зүйлс

5/03/2018 chardonnaygal 2 Comments

Шинэ хүнээ угтаж авсны дараа анхаарах зүйлүүдийг өөрийн туршлагаас жагсааж бичьеэ.

1. Гэр болон эмнэлгийн орчин тоос, шороогүй, агаартай байх.
Ямар ч нян бохирдолгүй цэвэрхэн газраас дөнгөж гарч ирсэн үрээ орчны бохирдлоос хамгаалах. Хүүхдээ өөр өрөөнд оруулж байгаад хүүхдийн байх өрөөний агаарыг тогтмол сэлгэж байх.

2. Ердийн үеийнхээсээ ариун цэврийг дээд зэргээр сахих
Үүнд мэдээж бие зассаныхаа дараа, хөхүүлэхийн өмнө болон түүхий ногоо жимсэнд хүрсний дараа гараа угаахаас гадна гадны зочид ирэхэд нь гарыг нь угаалгах орно.

3. Хүүхдээ дээш харуулж унтуулах боловч, толгойг нь заавал баруун эсвэл зүүн тал руу нь ээлжилж харуулж байх
Ар дагзаар нь унтуулахад хүүхдийн толгой маш амархан хавтгай хэлбэртэй болдог. Мөн аль нэг тал руу нь байнга харуулж унтуулах болон хөхүүлэхэд далий толгойн хэлбэртэй болно. Хүүхэд 3-4 сар хүрсний дараа хэлбэр алдах нь багасаж, өөрөө чөлөөтэй эргэж чаддаг болох тул заавал ийш тийш харуулах шаардлагагүй болох байх. Тэр хүртэл хэдхэн сар толгойг нь яг ээлжилж харуулж байгаарай. Хэрвээ flat head syndrome буюу толгой нь илт хавтгай болсон нь мэдэгдвэл эртхэн мэргэжлийн эмчид үзүүлж зөвлөгөө авбал засрах боломжтой.

Хүүхдийн биеийг дээшээ, толгойг хажуу тийшээ харуулж унтуулах нь хамгийн аюулгүй бөгөөд толгойны хэлбэрийг алдагдуулах аюулгүй байршил юм. Мөн  дээшээ харж унтуулж байх тухай эмч нар зөвлөснөөр Америкт хүүхэд гэнэт нас барах эрсдлийг тавин хувиар бууруулсан тухай судалгаа байдаг. Хэрвээ та энэ талаар сонсож байгаагүй бол SIDS синдромын талаар судлаж үзээрэй.

Flat head syndrome

4. Хөхөөр хооллож байгаа бол үлдсэн сүүгээ сааж суллаж байх. 
Хэт чинэрсэн үед нь эхлээд гараараа хэд хэд сааж байгаад хөхөө амлуулах.
Чинэрсэн хөхнөөс эхний үед гардаг усархаг сүү нь хүүхдэд тийм ч хэрэгтэй зүйл бишээс гадна, хүүхэд хахаж цацах, ногоон өнгийн баас гаргах зэрэг сөрөг талтай. 2 хөхөө ээлжилж хөхүүлж байхгүй бол хөхний сүүний гарцад өөрчлөлт орохоос гадна том жижиг хөхтэй болж үлдэнэ.

5. Хүүхдийг эхний 2 долоо хоног маш тайван, дуу чимээ багатай орчинд байлгах.
Дотны хүмүүсээ 2 долоо хоног болсны дараа гэртээ уривал зүгээр юм байна лээ. Эхний 2 долоо хоног бол бяцхан үрийн гэртэйгээ, аав ээжтэйгээ танилцаж дотносох хамгийн чухал үе гэдгийг олон номноос уншсан болохоор тусгайлан бичлээ. Мөн энэ үед гадаа дулаан байсан ч заавал гадаа гаргах шаардлагагүй юм билээ.

Topponcino гээд ийм дэвсгэр хүүхдэдээ хийж өгвөл тэврэхэд хүүхдэд болон ээжид тухтайгаас гадна өвөө, эмээ, ах, дүү нар нь тэврэхэд тухтай байх болно.

6. Агаарт гаргах
Бид 2-ын хувьд эмнэлгээс гарч ирсэн өдрөөсөө буюу 5 дахь хоногоосоо эхлээд гадаа 5, 10, 15 минутын хугацаатайгаар гардаг байсан. 14 хоногтойгоос нь 30-60 минут, 1 сартайгаас нь 1-2 цагаар өдөрт хэд хэдэн удаа салхилуулдаг байсан юм байна. 2 сартайгаас хойш бол өдөрт дор хаяж нэг удаа гадаа унтдаг байсан. Өвлийн улиралд -20-с дулаан, нартай үед бас богино хугацаагаар гадаа гарч унтуулдаг байсан. Хүүхэд өдрийн цагаар агаарт сайн гарч байвал өдөр ч, шөнө ч нойрондоо сайн байдаг санагдсан.

7. Хүүхэд болон ээж, аав нь шинэ хувцас өмсөхдөө угааж байж өмсөх
Арьс нь маш амархан янз бүрийн зүйлээс харшдаг учраас илүү бодолтойгоор хандах

8. Арьс нь бүрэн гуужиж дуусаагүй учраас өдөр болгон усанд оруулж байх. Ялангуяа эхний 3 сар өдөр болгон усанд оруулж байвал хүүхэд чийрэг болж, ханиад томуу хүрэх нь бага байх болно. Харин саван хэрэглэх бараг шаардлагагүй байдаг юм билээ. 7 хоногт 1-2 удаа л савандахад хангалттай тул түүнээс их савандвал арьс нь хуурайшиж, эмзэгшиж эхэлнэ. 14 хоногтойгоос нь хүүхдийг зориулалтын зүйл ашиглан хэвтүүлж усанд оруулж болох тул ээж аавд нь маш амар байх болно. Крантны ус нь шүүлтүүртэй эсвэл хангалттай цэвэр бол шууд оруулж болох боловч хатуулаг ихтэй, бохир бол буцалгаж байж оруулаарай.

Иймэрхүү усанд оруулдаг ванн болон хэрэгсэл Дүнжингарав худалдааны төв болон бусад хүүхдийн дэлгүүрүүдээр элбэг байгаа. 5 сартайгаас хойш сууж усанд орох болохоор үнэтэй, сайныг авах шаардлага байхгүй санагдсан.

9. Хувцсыг нь зориулалтын вок, савангаар, гараар угааж байх

10. Хүүхэд зогьсуулах маш олон шалтгаан байдаг бөгөөд зогьсуулах бүрт нь даарч байна гэж оношлох шаардлагагүй. Сүүгээ гулгиж гаргаснаа буцаж залгих үед зогьсуулах нь маш элбэг тохиолддог.

11. Гэртээ хүүхдийнхээ хөлийг нүцгэн байлгах
Мэдээж хэрэг хүйтэн байвал оймс өмсгөх. Хүүхэд бүх зүйлийг хөлөөрөө хүрч танин мэддэг учраас хөлийг нь аль болох ил байлгах нь хүүхдийн хөгжилд чухал. Мөн хүүхэд биеийн дулаанаа хөлөөрөө зохицуулдаг учир хөл нь хэт халуун байвал хэт халууцаж байгааг илэрхийлдэг. Гэхдээ яах эсэх нь таны л шийдэх хэрэг.

Хүүхдэдээ ийм гоё орчин бүрдүүлж өгвөл хүүхэд аюулгүй, тухтай орчинд чөлөөтэй хөгжих, суралцах боломжоор хангагдана. Бүүвэйлэгч дээр тавьж орхихоос илүүтэйгээр хүүхдэд харах, мэдрэх боломжоор дүүрэн орчныг бүрдүүлэхийг бодоорой.

Манай охины хувьд гэртээ ер нь оймс бараг өмсөж үзээгүй. 10 сар хүртлээ байнга айл хэсэж, гадаа гардаг байсан боловч бараг ханиад хүрч байгаагүй юм байна.

12. Шөнө сэрэхэд нь ярьж, гэрлээ тод асаахгүй байх. Анхнаас нь шөнө хүмүүс унтдаг гэсэн мессежийг хүүхдэдээ суулгаж өгвөл шөнө сэрээд байх нь багасах болов уу.

13. Цэвэр даавуун 100% cotton материалтай хувцас, нийлэг биш материалтай өлгий хэрэглэх

14. Хүүхэд хэт халууцвал, хэт халуун усанд орвол арьсан дээр нь улаан тууралтууд гардаг тул хэт халууцуулахгүй байх. Хэт халууцсанаас бага зэрэг сэрүүн байлгасан нь дээр.

15. Ээж нь өөрөөрөө төрсөн бол шууд бага зэрэг бариу бүс зүүвэл хэвэндээ ороход хурдан гэдэг юм билээ. Миний хувьд яагаад ч юм бүс зүүх муу санагдаад зүүгээгүй. Гэрийн халатныхаа бүсээ жоохон чангалчихдаг байсан. Тийм ч их сунаагүй ч өмнөхөөсөө илүү сул арьстай болсон байналээ.

16. Хүүхэд нь өвдөөд эмчид үзүүлэхэд бичиж өгсөн эмийг моносын сайтнаас давхар судалж байж хүүхдэдээ өгөх. Заримдаа эмч нар хэт хүчтэй, нярай хүүхдэд өгч болохгүй эмийг ямар ч тайлбаргүйгээр дур мэдэн бичсэн байдаг. Аав ээжүүд давхар хянаж л байхгүй бол дараа нь очиж заргалдаад ямар хэрэг байх вэ дээ.

17. Ягаан дэвтрээ сайн уншиж, хөтөлж байх. Ягаан дэвтэр дээр таны асуултын хариултууд ихэнх нь байгаа шүү.

18. Хүүхдийнхээ чихний хэлбэрийг засах.
Хэрвээ төрөх явцад чих нь хавчигдсан ч юм уу, ямар нэгэн байдлаар чих нь өөрчлөгдсөн төрөөд тэр нь 48 цагийн дотор хэвэндээ орохгүй бол хүүхдийнхээ чихийг зөөлөн байгаа дээр нь засаж болдог юм билээ. 

Манай охины чих төрөхдөө ийм байсан хөвөнгөөр хааяа нэг зассаар байгаад одоо зүв зүгээр болсон. Англиар folded ears гэж хайгаарай.

Нэмэлтээр санаа хэлэхэд

19. Хүүхдээ дөнгөж төрсөн үеийн сэтгэгдлээ аав ээж хоёр нь бичиж хадгалбал дараа нь уншихад маш гоё байдаг юм байна лээ. Бас сар бүр яг нэг загвараар зургийг нь авч байвал дараа нь том болсон хойно нь өөрт нь сайхан санагдах байх. Эмнэлгээс гарахдаа өмссөн хувцсыг нь бас нандигнаж хадгалаад дараа нь бэлэглэж болно.

Хэрвээ та англи эсвэл өөр хэлний мэдлэгтэй бол мэдэхгүй зүйл гарахад тэр хэл дээрээ интернетээр мэдээлэл хайж үзэх нь янз бүрийн хүмүүсээс асууснаас хамаагүй дээр юм билээ. Монгол хэл дээр мэдээлэл маш бага байдгаас гадна, эх сурвалж нь тодорхойгүй ам дамжсан яриа, мухар сүсэг их байдаг болохоор байнга уншсан зүйлдээ итгэхгүй байх хэрэгтэй шүү.

Шинэ ээж / 2-р сэдэв: Төрөхийн өмнөх бэлтгэл

5/02/2018 chardonnaygal 2 Comments

За хамгийн эхлээд нэг тайлбар бичьеэ. 

Миний хувь ээж болоод одоо л нэг жил болох гэж байгаа тул олон хүүхэд төрүүлсэн ээжүүдийн хажууд туршлага тааруухан хэвээрээ л. Гэхдээ анхны төрөлтийн үед мэдэхгүй зүйлс маш их байдгаас болж төрсний дараа хурдан тэнхрэхгүй байх, гэр бүлийн хооронд үл ойголцол гарах гээд бэрхшээл даваа их л тохиолддог. 

Харин төрөхийн өмнөх бэлтгэлээ сайн хангасан байхад сандрах, тэвдэх, санаа зовох зүйлсийн тоо маш багасаад явчихна. Хамгийн оройдоо гэхэд төрөх хугацаанаасаа нэг сарын өмнө эдгээр зүйлсийг бэлдэхийг бодоорой. Хэзээ ч төрж магадгүй шүү дээ.

Охины маань эмнэлгээс гарахдаа өмссөн хувцас Энэ заантай өлгий нь цэвэр даавуун материалтай, агаар нэвтэрдэг болохоор одоо ч гэсэн байнга хэрэглэдэг.

Ингээд хүүхдээ төрүүлэхээр эмнэлэг зорихоосоо өмнө амжуулах хэрэгтэй зүйлсийг 2-р сэдэвтээ хамрууллаа.

Улсын эсвэл хувийн эмнэлэгт төрөхөөс хамааран бас эмнэлэгт хэд хонохоос шалтгаалж таны бэлдсэн зарим зүйлс хэрэглэгдэхгүй байж болох ч бэлтгэлтэй байхад сандрахгүй, сэтгэл амар байна шүү дээ. Миний хувьд хувийн эмнэлэгт төрөхөд болон төрсний дараа 3 хоноход дараах зүйлсүүд хэрэг болсон.

Hospital bag for mom буюу төрөх үед хэрэглэх зүйлсээ нэг цүнхэнд хийж бэлдэх

1. 3-5 ширхэг өмсдөг том хүний памперс 

Энэ нь ус гарах үед, төрөлтийн өвдөлт эхэлж доошоо юм гарах үед, дотуур үзлэг хийлгэх үед, төрсний дараа шавхрага гарах үед хэрэглэх памперснууд юм. Миний худалдаж авсан дэвсдэг болон наадаг памперснууд маш их чийг татаж байсан тул дэмий санагдсан. Уг нь наадаг памперс өвдөлт эхэлсэн үед тайлж өмсөхөд амар боловч материалыг нь сайн харж сонгоорой.

Номингийн 2 ширхгээр нь ууталсан байдаг бор өнгийн өмсдөг памперс чийг татахгүй зүгээр санагдсан. Би энгийн үедээ 54 кг, төрөх үедээ 68 кг байхад Л том размер нь яг болж байсан. (Өндөр 167 см)

2. Хуурай болон нойтон салфетка

Нүүр болон гар, биеэ арчих чанартай, харшил өгөхгүй нойтон салфетка сонгоорой. Нүүрний будгаа арилгах, гараа арчих гээд хэрэгцээ зөндөө л гарах байх.

3. Нян, бактерийн эсрэг саван, ОО цаас, оо сойз, нүүрний саван, тос гэх мэт 
хувийн хэрэгцээт зүйлс бол мэдээж хэрэг болно. Хүүхдээ төрүүлсний дараа ердийнхөөс олон удаа гараа угаах, хөхөө угаах хэрэгтэй болно. Ямар ч нян бактеригүй газраас гадаад ертөнцөд гарч ирэх тул эхний 2 7 хоног цаашлаад 2 сар ариун цэврийг илүү сайн анхаараарай.

4. Иргэний үнэмлэх болон солилцох хуудас, бэлэн мөнгө

5. Шөнийн урт ариун цэврийн хэрэглэл 1 уут
Шавхрага гарахад хэрэглэнэ. Төрсний дараа бол өмсдөг памперсаа өмссөн.

6. Хөхний саалтуур 
Эмнэлэгт цөөхөн хонодог болохоор гэртээ орхисон ч болох байх.
Эхний үед хүүхэд маш бага идэх тул үлдэгдэл сүүг байнга сааж байх хэрэгтэй. Хөхөө сайн суллахгүй бол хөх зангирч, халуурах аюултай тул хөхний саалтуур бараг шинэ ээж бүрт хэрэгтэй санагдсан. Гараараа эхний хэд хоног сааж үзсэн ч гар улайж хавдахаас гадна маш их цаг ордог юм байна лээ. Би пижоны саалтуур хэрэглэж байсан. Сайн суллаад байвал цаашид сүү ч сайн орно, хавдаж горьдох нь ч бага байна.

Дараа нь хүүхэд 3 сартайдаа хөхөө голох үед нь бас энэ саалтуураараа сааж угжсаар байгаад охин маань 5 сартайдаа буцаад хөхөө хөхдөг болсон. Саалтуур ашиглах тоолондоо эд ангиар нь салгаж халуун бүлээн усаар угааж байх нь чухал шүү. Сүүны үлдэгдэлд нян маш хурдан үрждэг.

Энэ зурган дээр миний болон охины маань эмнэлгийн цүнхнүүд цаана нь харагдаж байна.

Hospital bag for baby буюу Хүүхдэд хэрэгтэй зүйлс

Төрөөгүй хүүхдэд төмөр өлгий гэдэг үг хуучирсан шүү. Тэгж бодоод юмаа бэлдэхгүй байвал дараа нь өөрт таалагдахгүй, сэтгэлд хүрэхгүй баахан олон зүйлстэй болж, мөнгөө гарздахаас гадна сандарч тэвдэж, стрессдэх нь их болно.  

Дээр үед төрөхийн эндэгдэл маш их байсан үеийн үг шүү дээ. Одоо цагийг тэр үетэй мэдээж харьцуулашгүй. Анхлан төрөгч ээж нар маань дэмий зүйлд бүү санаагаа чилээгээрэй. Бүх зүйл сайхан болно. Хэрэв нэг л болж өгөхгүй байвал бэлдсэн өлгийндөө халбага хийж домноод сэтгэлээ тайвшруулаарай.

1. Ягаан дэвтэр
Төрсний дараа эх барьсан эмч нь тэмдэглээ хийхээс гадна анхны вакцины мэдээллийг бөглүүлнэ. Ээж нь цаашид энэ дэвтрээ л сайн уншаарай. Хэрэгтэй мэдээллүүд бараг бүгд л байдаг шүү.

2. Өлгий болон хэдэн ширхэг өлгийний даавуу
Зун төрсөн бол нимгэн муслин өлгий ч юм уу наалттай нимгэн даавуун өлгийнүүд зүгээр юм билээ. Хар халуунд хүүхдээ халууцуулвал хүүхэд сайн унтаж чадахгүй ээж нь ч бас ядарна. Хүүхэд даарахаас илүүтэйгээр хэт халууцах нь эрүүл мэндэд нь аюултай юм билээ.

Өлгийгөө урьдчилж аваад хүүхдийн вокоор гараар угаагаад эсвэл буцалгаад ч юм уу ариутгаарай. Хүүхдийн арьс маш эмзэг шүү.

3. Живх
Нярай үед живхний шингээх чадвар тийм ч чухал биш учраас хамгийн гол нь зөөлөн материалтай байвал зүгээр юм байна лээ. Би хаггис платинумын ньюборныг 24 ширхэгтэйг нь авч явсан. Гэхдээ меррийс эсвэл гүүн живхнүүд илүү зөөлөн болохоор бас зүгээр байх. Хаггийс арай том болохоор нь хэрэглэвэл шингээх чадвар илүү сайн боловч бага зэрэг хатуудуу материалтай. Хүйн хамгаалалттай живх бол шаардлагагүй санагдсан. Харин ч тэр хэсгээрээ хүйг нь хөндөөд байдаг юм байна лээ.

4. Нус сорогч
Хөвөнгөөр имэрдэж нус авах нь хүүхдэд харшил үүсгэж болзошгүй. Бас сайн цэвэрлэж чадахгүй. Байнга уйлуулж нусыг нь авах бас хэцүү. Нярай үед нь орой унтахын өмнө усанд орсны дараа нь нусыг нь өдөрт нэг удаа сорж аваад байхад л асуудалгүй байсан. Эмнэлэг дээр бол бараг сувилагч нь нусыг нь цэвэрлээд өгөх байх.

5. Ханцуйгүй боди, өмд, оймс гэх мэт 100 хувь цэвэр даавуун материалтай хэдэн солионы хувцаснууд 
Би охиноо 3 дахь хоногоос нь өлгийдөхөө больсон болохоор авч явсан хувцаснууд маань хэрэг болсон. Нийлэг материал хүүхдэд тухгүй, харшил үүсгэж болзошгүй. Эмнэлгээс гарахдаа бас хувцаслаад гадуур нь нимгэн өлгийгөөр өлгийдсөн юм байна.

6. Бээлий
Гар хөлөө контролдож чадахгүй тул хүүхэд өөрийгөө маажих гээд байвал бээлий өмсүүлж болно.

7. Шилэн угж 
Та хүүхдээ хөхөөр хооллохоор шийдсэн байсан ч шууд таны хүссэнээр болох үгүйг мэдэхгүй шүү дээ. Зарим хүмүүс төрөөд хэд хоносны дараа сүү ордог. Тэр тохиолдолд ариутгаж бэлдсэн шилэн угж хэрэг болж болно. Бас 0-3 сартайгийн пижоны угжийг авсан юм байна. Тухайн үедээ хэрэглээгүй ч дараа нь хэрэг болсон.

Бусад

Охин маань дөнгөж гэртээ ирээд байж байгаа байдал

1. Төрсний дараа гэртээ хэрэглэх зүйлсээ бэлдэх
Төрсний дараа гэртээ харихад гэр орон цэвэр цэмцгэр, хамгийн гол нь тоосгүй, хоолны материал олон хоногийн нөөцтэй байвал аавын ажил хамаагүй багасч аав ээж 2 хүүхдэдээ зарцуулах цаг нэмэгдэнэ. Махаа нэг удаагийн хоолонд хэрэглэхээр жижиглэж хэрчээд хөлдөөгөөд, бууз хийж хөлдөөж ч болно. Байнга хүний гар харах хэцүү шүү дээ. Заримдаа өөрөө хоолоо хийж идэх шаардлага гарах ч юм билүү.

Мөн хүүхдээ унтуулах ор, дэвсгэр даавуу, дэр, хүүхдийн тэрэг гэх мэт авах зүйлсээ ч урьдчилан харж судлаж байвал зүгээр байх. Би охиныхоо унтах орыг бэлэн болгосон байсан ч захиалсан тэрэг маань төрснөөс 14  хоногийн дараа ирсэн юм байна. 14 хоногтойгоос нь гадаа тэргэн дээр нь унтуулахад маш амар байсан. Байнга өлгийтэй тэврүүлээд байвал ганцаараа унтахдаа тааруу болж магадгүй. Өвөл ч гэсэн сайн дулаалаад -20 градусаас дулаан үед тэрэгтэйгээ гадаа 15-30 мин гардаг байсан юм байна.

2. Төрсний дараа хүүхдээ хэрхэн асрах, арчлах талаар судлах, ном болон блог унших
Төрсний дараа маш завгүй болох тул жаахан гарсан чөлөөт цагаараа ном уншихаас илүүтэйгээр дуг хийж авах, утасны дуудлагадаа хариулах гэх мэт зүйлсийг хийхийг илүүд үзэх болов уу. Амарч байх хугацаандаа хэдэн ном ядаж гарчиглачихвал маш их нэмэртэй юм байна лээ. Уншсан номнуудынхаа талаар тусд нь нийтлэл оруулнаа.

3. Гэр бүл, найз нөхөд болон найз залуу, нөхөртэйгөө чанартай цагийг өнгөрүүлэх
Төрсний дараа хүүхдэд хамаг анхаарал, цаг зав зарцуулагдах учир дотны хүмүүстэйгээ аль болох их цагийг өнгөрүүлж аваарай. Хүүхэд төрснөөс хойш ихэнх гэр бүлд үл ойлголцол, асуудал их гардаг тул байнга ярилцаж, бие биенээ ойлгохыг хичээгээрэй. Аавын хичээл зүтгэлийг үнэлж, байнга хийсэн зүйлийг нь голохгүй байх нь хамгийн эхний алхам болох болов уу.

4. Унтаж амрах, агаар салхинд гарах
Жирэмсэн үед ер нь нойр их хүрдэг шүү дээ. Сайн унтаж аваарай. Агаар салхинд сайн гарч байвал танд болон таны хүүхдэд маш их хэрэгтэй.

Гэхдээ яаж ч бэлдсэн мартсан зүйл гарч л таарах байх. Ямар ч байсан урьдчилж бэлдсэнээр стрессийг 80 хувь бууруулах болов уу гэж найдаж байна.